REDUCE PDS

REDUCE PDS: goede voorlichting en regie bij de patiënt

Marten Otten, MDL-arts over PDS

Het prikkelbare darmsyndroom, PDS, is een vervelende aandoening die een enorme impact kan hebben op het dagelijks leven van patiënten. Het lastige aan deze aandoening is dat PDS nog regelmatig wordt afgedaan als aanstellerij. De arts geeft soms de druk dat het alleen maar tussen de oren zit en dat je er maar mee moet leren leven. Omdat de patiënt er vaak goed uit ziet en aan de buitenkant niets te zien is, is er ook vaak onbegrip vanuit familie of omgeving. Volgens Dr. Marten Otten, MDL-arts verbonden aan het Medisch Centrum de Veluwe (MCV) in Apeldoorn, voelt het merendeel van de PDS patiënten zich ellendig, onbegrepen en niet serieus genomen. Een kleine groep komt zelfs door de klachten van diarree de deur niet eens uit.

Otten ziet al vanaf het begin van zijn carrière als MDL-arts veel PDS patiënten op zijn spreekuur en voelt zich zeer betrokken bij deze patiëntengroep. Hij is al geruime tijd adviseur van de PDSB (prikkelbare darmsyndroom belangenvereniging). Zij hebben gezamenlijk het REDUCE PDS programma opgezet om de zorg rondom PDS patiënten te verbeteren. In het verleden was er namelijk niet genoeg begeleiding voor PDS patiënten, hierdoor voelden veel patiënten zich niet serieus genomen door hun behandelend arts. Uiteraard waren er richtlijnen maar die misten volgens de PDSB en Otten een aantal behandelingen waar patiënten baat bij konden hebben.

“In het verleden was er namelijk niet genoeg begeleiding voor PDS patiënten, hierdoor voelden veel patiënten zich niet serieus genomen…”

Centraal bij een goede behandeling van PDS staat de goede uitleg en de juiste manieren om gerust te stellen. Er dient te worden uitgelegd dat de darmen en hersenen met elkaar zijn verbonden (de darm-brein as) en dat een verstoring in die wisselwerking kan zorgen dat overprikkeling optreedt met als gevolg de vervelende klachten van buikpijn, diarree of obstipatie. Niet iedere PDS patiënt heeft echter genoeg aan uitleg en geruststelling. Daarom moest het programma meer omvatten.

REDUCE PDS

Het programma van Otten heeft ten eerste als uitgangspunt dat PDS patiënten goed worden begeleid bij de diagnose en voorlichting. De patiënt wordt door de huisarts verwezen naar een verpleegkundig specialist uit het ziekenhuis. Die zorgt voor een goede voorlichting en uitleg van het REDUCE PDS programma. Wanneer de verpleegkundige de patiënt onderzocht heeft wordt met de MDL-arts overlegd of aanvullend onderzoek noodzakelijk is. Zo weet de patiënt dat er goed naar zijn of haar klachten wordt gekeken. Een belangrijke factor is dat de patiënt zich 100% serieus genomen voelt. Dat gevoel miste hij vaak. Als de diagnose PDS gesteld wordt krijgt hij duidelijk uitgelegd wat het is en wat je eraan kunt doen. Daarnaast is het belangrijk de patiënt de regie zelf in handen heeft. De patiënt maakt namelijk zelf de behandelkeuze, op basis van informatie over 11 verschillende behandelingen. De patiënt kiest daarbij 3 behandelingen uit die hij of zij in samenspraak met de huisarts en de verpleegkundige volgt (zie ook REDUCE PDS). Denk daarbij bijvoorbeeld aan het volgen van een dieet of aan hypnotherapie. De patiënt begrijpt de voorgestelde therapie goed en heeft het gevoel zelf de regie over zijn ziekte en behandeling te hebben. Mocht geen van de 3 gekozen behandelingen succesvol zijn, dan kan de MDL arts opnieuw naar het dossier kijken en beoordelen of een van de overige behandelingen mogelijk is.

“De patiënt begrijpt de voorgestelde therapie goed en heeft het gevoel zelf de regie over zijn ziekte en behandeling te hebben.”

De oplossingen

Er wordt veel onderzoek gedaan naar de darmen het microbioom. De darm-hersen-as staat al enige tijd in de belangstelling en we weten dat onze darmbacteriën invloed hebben op ons welzijn. Er is een beperkt aantal mogelijkheden om invloed daarop uit te oefenen. Daarbij moet je denken aan een dieet of aan het nemen van pre- en probiotica. Antibiotica kunnen ook werken, maar hebben helaas relatief veel negatieve bijeffecten. Het REDUCE PDS programma biedt ook de mogelijkheid om een dieet te volgen. Otten raadt zijn patiënten aan om daarbij een dagboek bij te houden. Het is belangrijk dat de patiënt maar een dieet uitprobeert omdat het anders het lastig is te achterhalen wat wel of niet werkt.

Het FODMAP-vrije dieet

Veelal voelt de PDS patiënt zelf al goed aan of hij door middel van een aangepast voedingspatroon verbetering van zijn klachten zou kunnen krijgen. In dat geval zou de patiënt kunnen kiezen voor het volgen van het FODMAP-vrije dieet, een complex eliminatie-herintroductie dieet. Onder begeleiding van een gespecialiseerd diëtist wordt dan achterhaald welke groepen koolhydraten de darmen overprikkelen zodat de patiënt het dieet hierop aan kan passen.

De toekomst

Het REDUCE PDS programma werkt goed. Uit het onderzoek onder 200 patiënten bleek dat de levenskwaliteit van de deelnemers steeg met 16 procent. Otten hoopt dat het programma uitgerold wordt door het hele land, onder zowel ziekenhuizen als huisartsen. Daarnaast is er uiteraard nog veel onderzoek gaande om de PDS patiënt verder te helpen.

Otten volgt alle ontwikkelingen die voor zijn patiënten van belang zijn op de voet. Zo is het in de toekomst wellicht mogelijk om te kiezen voor een ontlastings-transplantatie, waarbij PDS patiënten de ontlasting van gezonde donoren toegediend krijgen, maar vooralsnog is dat toekomstmuziek. Tot slot is er nog een andere, op dit moment experimentele, methode die voor PDS patiënten uitkomst zou kunnen bieden: de neurostimulatie. Dat is een methode waarbij de grote lichaamszenuw (de nervus vagus) wordt gestimuleerd. Dit is de grote zenuw die de darmen met de hersenen verbindt. Stimulering van de nervus vagus kan PDS-gerelateerde klachten doen afnemen. Maar ook hier moet nog veel onderzoek verricht worden voordat deze behandeling in de praktijk kan worden toegepast.

Lees ook: