Coeliakie

Hoger risico op lange termijn complicaties door persisterende vlokatrofie bij coeliakie

Bij coeliakie is er sprake van beschadigde darmvlokken na het eten van gluten, ook wel “vlokatrofie” genoemd. Hierdoor kunnen veel verschillende soorten klachten ontstaan, zoals buikpijn, diarree, obstipatie en vermoeidheid. Na de start van een strikt glutenvrij dieet treedt er vaak herstel op van de darmen. Soms blijven de darmvlokken echter beschadigd ondanks een glutenvrij dieet en dit kan leiden tot complicaties op de langere termijn. Persisterende vlokatrofie kan zorgen voor blijvende klachten, maar dat is niet altijd het geval. Een controle endoscopie (kijkonderzoek van de darm) wordt meestal alleen uitgevoerd als er blijvende klachten zijn ondanks een glutenvrij dieet.

Er is recent een onderzoek gepubliceerd waarbij is gekeken naar het risico op lange termijn complicaties van vlokatrofie. Daarbij is ook een scoresysteem ontwikkeld waarmee het risico op deze vlokatrofie kan worden ingeschat. Van de 694 mensen die een controle scopie ondergingen had 77% herstel van de darmvlokken en 23% had persisterende vlokatrofie. Van de 157 mensen met persisterende vlokatrofie ontwikkelde 33 mensen een lange termijn complicatie (21%). De mensen met persisterende vlokatrofie bleken een hoger risico te hebben op zowel lange termijn complicaties als overlijden vergeleken met mensen waarbij herstel was te zien van de darmvlokken. Volgens berekeningen was het risico op lange termijn complicaties 9,5 keer zo hoog en het risico op overlijden 2,9 keer zo hoog.

Mensen met persisterende vlokatrofie waren wat ouder, hadden vaker ‘klassieke’ symptomen, minder vaak een goede reactie op een glutenvrij dieet en volgden het glutenvrij dieet minder strikt vergeleken met de mensen waarbij herstel van de darmvlokken was te zien. Op basis van deze uitkomst is een scoresysteem gemaakt, namelijk 1 punt voor leeftijd van 45 jaar of ouder, 1 punt voor ‘klassieke’ symptomen, 1 punt voor geen goede reactie op het glutenvrije dieet en 2 punten voor het niet strikt volgen van het glutenvrije dieet. Mensen met 0 of 1 punt hadden een laag risico op persisterende vlokatrofie (5%), 2 punten gaf een gemiddeld risico (16%) en meer dan 2 punten een hoog risico (73%). Dit scoresysteem is ter controle ook toegepast op een andere groep van 144 mensen met coeliakie en de scores bleken in deze groep ook goed te voorspellen hoe hoog de kans was op persisterende vlokatrofie.

“Al met al geeft persisterende vlokatrofie bij coeliakie een hoger risico op lange termijn complicaties.”

Al met al geeft persisterende vlokatrofie bij coeliakie een hoger risico op lange termijn complicaties. Een controle endoscopie wordt niet standaard uitgevoerd na de start van een glutenvrij dieet. Echter heeft nog een relatief groot deel van de mensen met coeliakie persisterende vlokatrofie na de start van een glutenvrij dieet en dat is niet altijd te voorspellen op basis van klachten. Ruim 40% van de mensen met persisterende vlokatrofie had geen klachten meer na de start van een glutenvrij dieet. Een kanttekening in het onderzoek is dat het aantal mensen met persisterende vlokatrofie overschat kan zijn omdat een controle endoscopie alleen werd verricht als daar een reden voor was waardoor niet alle mensen met coeliakie een controle endoscopie hebben ondergaan.

De onderzoekers hebben een scoresysteem ontwikkeld om het risico op vlokatrofie in te schatten en dit zou een hulpmiddel kunnen zijn om te beslissen of een controle endoscopie nodig is.

Bron: Schiepatti A, Maimaris S, Raju SA, Green OL, Mantica G, Therrien A, Flores-Marin D, Linden J, Fernández-Bañares F, Esteve M, Leffler D, Biagi F, Sanders DS. Persistent villous atrophy predicts development of complications and mortality in adult patients with coeliac disease: a multicentre longitudinal cohort study and development of a score to identify high-risk patients. Gut. 2023 Nov;72(11):2095-2102. doi: 10.1136/gutjnl-2023-329751. Epub 2023 Jun 26. PMID: 37364982; PMCID: PMC10579485.

Lees ook: