Coeliakie

Coeliakie vergroot het risico op hart- en vaatziekten

Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij de darmen beschadigd raken door het eten van gluten. Het is bekend dat er bij coeliakie een hogere kans is op andere auto-immuunziekten, zoals diabetes type 1 en Hashimoto (auto-immuunziekte van de schildklier). Onderzoeken suggereren ook dat coeliakie een verhoogde risico geeft op hart- en vaatziekten, maar dit is nooit echt bewezen. In het begin van 2023 is er een onderzoek gepubliceerd waarin is gekeken naar het risico op hart- en vaatziekten bij mensen met coeliakie. Dit is onderzocht met behulp van gegevens uit een Biobank uit Groot-Brittanië.

Biobanken zijn databanken en registers waar medische gegevens en lichaamsmateriaal (bijv. bloed of urine) wordt verzameld voor toekomstig onderzoek. Er bestaan verschillende biobanken en mensen die hieraan willen deelnemen kunnen zich vrijwillig opgeven. Deelnemers worden meerdere jaren gevolgd en deze gegevens kunnen gebruikt worden om allerlei onderzoeksvragen te beantwoorden.

In de Biobank uit Groot-Brittanië waren gegevens beschikbaar van 467.012 mensen zonder coeliakie en 2.083 met coeliakie. In totaal zijn deze deelnemers ongeveer 12,5 jaar gevolgd. Aan het begin van deelname bleek dat mensen met coeliakie een lager BMI hadden, minder alcohol dronken, minder rookten en meer familieleden met hart- en vaatziekten hadden Daarbij hadden ze een lager cholesterol en een lagere bloeddruk. Diabetes type 2 kwam minder vaak voor bij mensen met coeliakie, terwijl diabetes type 1 juist vaker voorkwam in deze groep.

In totaal hebben 40.687 mensen een hart- en vaatziekte ontwikkeld waarvan 218 in de groep met coeliakie en 40.469 in de groep zonder coeliakie. Het percentage hart- en vaatziekten was hoger bij mensen met coeliakie (10,5% vs. 8,7%). Als er rekening werd gehouden met de tijd tot het krijgen van een hart- en vaatziekte, dan was het hebben van coeliakie geassocieerd met een 27% hogere kans op het krijgen van een hart- en vaatziekte. Uit het onderzoek bleek dat dit risico hoger werd naarmate iemand al voor een langere tijd de diagnose coeliakie had, maar het verschil was wel klein.

“…het hebben van coeliakie geassocieerd met een 27% hogere kans op het krijgen van een hart- en vaatziekte.”

Natuurlijk hebben meerdere (leefstijl)factoren een invloed op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, zoals een hoge bloeddruk, overgewicht en familieleden met hart- en vaatziekten. Er kan rekening worden houden met het effect van deze factoren op het krijgen van een hart- en vaatziekte door voor deze bekende factoren te corrigeren in het onderzoek en de berekeningen. Het bleek dat de resultaten niet veranderden na het corrigeren voor die factoren, dus coeliakie was geassocieerd met een 27% hogere kans op het krijgen van een hart- en vaatziekte ongeacht andere (leefstijl)factoren.

Al met al lijkt het hebben van coeliakie een hoger risico te geven op hart- en vaatziekten. Het is niet bekend waardoor dit hogere risico zou kunnen worden veroorzaakt. Wellicht dat het te maken heeft met bepaalde reacties in het lichaam of door het hogere gehalte van verzadigde vetten, suiker en zout in glutenvrije producten. Het onderzoek bestond uit veel deelnemers, maar de (leefstijl)factoren waarmee rekening is gehouden waren alleen aan het begin van het onderzoek gevraagd of gemeten. De vraag is daarbij of een verandering van andere (leefstijl)factoren uiteindelijk invloed hebben gehad op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. Hoe dan ook blijft het belangrijk om rekening te houden met het mogelijk verhoogde risico op hart- en vaatziekten bij coeliakie en is het van belang om op tijd preventieve maatregelen in te zetten.

Bron: Conroy M, Allen N, Lacey B, Soilleux E, Littlejohns T. Association between coeliac disease and cardiovascular disease: prospective analysis of UK Biobank data. BMJ Med. 2023 Jan 4;2(1):e000371. doi: 10.1136/bmjmed-2022-000371. PMID: 36936262; PMCID: PMC9951384.

Lees ook: