Coeliakie

Gewrichtsontstekingen komen vaker voor bij mensen met coeliakie

Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam antistoffen aanmaakt tegen eigen cellen van de darmwand. Hierdoor ontstaat schade aan de darm wat zich kan uiten in diverse klachten, zoals buikpijn, obstipatie, diarree en vermoeidheid. Een aantal andere auto-immuunziektes zijn geassocieerd met coeliakie, waaronder type 1-diabetes, de ziekte van Hashimoto (auto-immuunziekte van de schildklier) en inflammatoire darmziekten (collitis ulcerosa en de ziekte van Crohn). Ook lijken gewrichtsontstekingen vaker voor te komen bij mensen met coeliakie.

Een gewrichtsontsteking kan verschillende oorzaken hebben en het is daarom belangrijk om te achterhalen waar de ontsteking door is ontstaan. Zo kan het veroorzaakt worden door een bacterie, door het neerslaan van urinezuur (jicht) of door een auto-immuunziekte. Juveniele idiopatische artritis, ook wel jeugdreuma, is een vorm van chronische gewrichtsontsteking bij kinderen waarvoor geen oorzaak kan worden gevonden. Naar schatting hebben 0,1% van de kinderen in westerse landen hier last van. Een chronische gewrichtsontsteking waarbij bepaalde type antistoffen tegen de gewrichten aanwezig zijn in het lichaam wordt reumatoïde artritis genoemd. Dit is één van de meest bekende en voorkomende gewrichtsontsteking en hier heeft wereldwijd ongeveer 1% van de bevolking last van. Het is niet bekend of juveniele idiopatische artritis en reumatoïde artritis ook geassocieerd zijn met coeliakie. Een onderzoeksgroep uit Zweden heeft recent gekeken of deze twee gewrichtsontstekingen vaker voorkomen bij mensen met coeliakie.

In het onderzoek werd de incidentie van juveniele idiopatische artritis en reumatoïde artritis tussen mensen met en zonder coeliakie vergeleken. Incidentie betekent ook wel het aantal nieuwe personen met de diagnose gedurende een bepaalde periode (meestal één jaar). Om de incidentie van juveniele idiopatische artritis en reumatoïde artritis apart te onderzoeken werden de onderzoeksdeelnemers verdeeld in twee groepen: kinderen (jonger dan 18 jaar) en volwassenen (18 jaar en ouder). In totaal waren er 9.415 kinderen met coeliakie en 46.624 zonder coeliakie. Van de groep volwassenen hadden 14.599 coeliakie en 70.773 geen coeliakie. De incidentie van juveniele idiopatische artritis was hoger in de groep kinderen met coeliakie, namelijk 5,9 nieuwe gevallen per 10.000 persoonsjaren vergeleken met 2,2 nieuwe gevallen per 10.000 persoonsjaren (het aantal persoonsjaren is de som van de observatieduur van alle onderzoeksdeelnemers). Ook de incidentie van reumatoïde artritis was hoger in de groep volwassenen met coeliakie, namelijk 8,4 nieuwe gevallen per 10.000 persoonsjaren in tegenstelling tot 5,1 nieuwe gevallen per 10.000 persoonsjaren. De gevonden verschillen kunnen wellicht te maken hebben met bepaalde genetische en/of omgevingsfactoren die zowel een rol spelen bij coeliakie als bij juveniele idiopatische artritis en reumatoïde artritis.

Concluderend hadden kinderen in dit onderzoek 2,7 keer zo hogere kans op het krijgen van juveniele idiopatische artritis na het stellen van de diagnose coeliakie vergeleken met kinderen zonder coeliakie. Daarbij was de kans op reumatoïde artritis 1,7 keer zo groot voor volwassenen met coeliakie vergeleken met volwassenen zonder coeliakie. Als er sprake is van een gewrichtsontsteking bij iemand met coeliakie is het dus belangrijk om te onderzoeken of er sprake is van juveniele idiopatische artritis of reumatoïde artritis om tijdig een behandeling daarvoor te kunnen starten.

Bron: Doyle JB, Lebwohl B, Askling J, Forss A, Green PHR, Roelstraete B, Söderling J, Ludvigsson JF. Risk of Juvenile Idiopathic Arthritis and Rheumatoid Arthritis in Patients With Celiac Disease: A Population-Based Cohort Study. Am J Gastroenterol. 2022 Dec 1;117(12):1971-1981. doi: 10.14309/ajg.0000000000002014. Epub 2022 Sep 16. PMID: 36114769.

Lees ook: