zoetstoffen

Het effect van zoetstoffen op de bloedsuikerspiegel en hormoonhuishouding

Uit veel onderzoeken blijkt dat overmatig suikergebruik kan leiden tot allerlei ziektes. Dit heeft geleid tot het aandringen van meerdere internationale gezondheidsinstanties en patiëntenverenigingen op het minder consumeren van suiker.

Een grote bron van suiker zijn drankjes gezoet met suiker (o.a. softdrinks en bepaalde vruchtensappen). Het overmatig innemen van zulke drankjes kan leiden tot gewichtstoename, diabetes, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten. Een manier om inname te beperken, is om drankjes gezoet met suiker te vervangen door drankjes gezoet met zoetstoffen. Momenteel heeft de U.S. Food and Drug Administration (FDA) 8 zoetstoffen, aspartaam, acesulfaam- K, luo han guo (monk) fruit extract, neotaam, sacharine, Stevia, sucralose en advantaam, goedgekeurd voor inname. Ondanks deze goedkeuring blijkt toch uit studies, waarbij de proefpersonen voor een lange tijd werden blootgesteld aan de bovengenoemde zoetstoffen, dat veel van deze zoetstoffen de kans op cardio metabole ziekten kunnen verhogen.

Er is een hypothese die ervan uitgaat dat zoetstoffen invloed hebben op de acute metabole reacties en hormoonuitscheidingen door in te werken op zoete smaak receptoren in de darmen. De afgifte van de hormonen GLP-1 (glucagon like peptide) en insuline na een maaltijd zou dan worden beïnvloed. Anderen beweren dat zoetstoffen glucose intolerantie kunnen veroorzaken en metabole gevoeligheid voor koolhydraten kunnen verminderen.

Meestal komen dit soort hypotheses voort uit studies die maar één zoetstof hebben onderzocht. De resultaten worden dan toegewezen aan alle zoetstoffen, terwijl elke zoetstof metabolisch anders is. Verder is het ook onduidelijk of deze mechanismen werkelijk voorkomen bij innames in de echte wereld omdat het alleen in een onderzoeksmodel is uitgezocht.

Om de invloed van de verschillende zoetstoffen te onderzoeken, is er een literatuuronderzoek en netwerkmeta-analyse uitgevoerd. Hierbij werd gekeken naar de invloed van zoetstoffen op de bloedsuikerspiegel en hormoonuitscheidingen na een maaltijd. Dat wil zeggen dat gekeken werd of het innemen van drankjes gezoet met zoetstoffen de hoeveelheid GLP-1 (glucagon-like peptide), PYY (peptide YY), GIP (glucoseafhankelijk insulinotropisch polypeptide), leptine, glucagon, ghreline en glucose in het bloed verhoogt.

Er werd data verzameld uit 36 studies met in totaal 472 deelnemers uit verschillende werelddelen. In de studies werden verschillende drankjes vergeleken: gezoet met enkele of meerdere door de FDA goedgekeurde zoetstoffen, suiker en water. Daarnaast werd ook rekening gehouden met de aanwezigheid van andere voedingsstoffen (waaronder koolhydraten) en het moment van consumptie. Er werd rekening gehouden met andere voedingsstoffen door deelnemers naast een drankje met zoetstoffen, bijvoorbeeld ook een 75 g glucose oplossing te geven. Andere voedingsstoffen en op welk tijdstip de drankjes worden ingenomen hebben namelijk ook effect op de bloedsuikerspiegel en hormoonreacties.

Om rekening te houden met andere voedingsstoffen en tijdstip van consumptie, werden drie patronen van inname bestudeerd:

  1. Drankjes gezoet met zoetstoffen zonder daarnaast inname van andere energiebronnen of voedingsstoffen
  2. Drankjes gezoet met zoetstoffen met daarnaast inname van andere energiebronnen of voedingsstoffen
  3. Drankjes gezoet met zoetstoffen met daarnaast inname van andere energiebronnen of voedingsstoffen binnen 15 minuten

Uit de resultaten kwam naar voren dat drankjes gezoet met enkele of meerdere zoetstoffen geen effect hadden op de bloedsuikerspiegel en hormoonreacties na een maaltijd. Hetzelfde bleek het geval voor water. Daarentegen hadden drankjes gezoet met suiker wel effect op de bloedsuikerspiegel en hormoonreacties na een maaltijd. Verder hadden de drankjes gezoet met zoetstoffen ook geen invloed op de bloedsuikerspiegel en hormoonreacties wanneer er rekening werd gehouden met andere voedingsstoffen en tijdstip van consumptie.

Bron: The Effect of Non-Nutritive Sweetened Beverages on Postprandial Glycemic and Endocrine Responses: A Systematic Review and Network Meta-Analysis (mdpi.com)

Lees ook: