Antibiotica gebruik wederom gelinkt aan IBD

Inflammatoire darmziekten (IBD) is een chronische immuun-gemedieerde darmaandoening, die bestaat uit twee belangrijke subtypes: de ziekte van Crohn (CD) en colitis ulcerosa (UC). Wereldwijd treft IBD bijna zeven miljoen individuen, en er wordt verwacht dat dit aantal in het volgende decennium verder zal blijven stijgen. IBD wordt verondersteld het resultaat te zijn van een complex samenspel van genetica en omgevingsfactoren. Volwassenen die op jonge leeftijd IBD ontwikkelen hebben vaker een familiegeschiedenis met IBD in vergelijking met oudere volwassenen die IBD ontwikkelen. Dat genetische risicofactoren minder vaak voorkomen bij oudere volwassenen met IBD benadrukt de belangrijke rol die de omgeving speelt naarmate mensen ouder worden.

Een risicofactor die in verband is gebracht met de ontwikkeling van IBD is de blootstelling aan antibiotica. In een Deens nationaal cohortonderzoek verhoogde het gebruik van antibiotica op jonge leeftijd het risico op het ontwikkelen van IBD bij kinderen met bijna een factor 10. Dit werd vooral waargenomen bij individuen met de ziekte van Crohn, en was het sterkst tijdens de eerste paar maanden van gebruik. In een landelijke case-control studie in Zweden werden vergelijkbare resultaten gezien, waarbij antibioticagebruik het risico op IBD bijna verdubbelde.

Met behulp van landelijke registers in Denemarken werd tussen 2000 en 2018 een op de bevolking gebaseerd cohort van inwoners van ≥10 jaar opgesteld. Dit betrof in totaal meer dan 6 miljoen mensen. Er werd gekeken naar de volgende punten (1) de relatie tussen blootstelling aan antibiotica en de ontwikkeling van IBD, (2) het risico op de ziekte van Crohn en ulceratieve colitis afzonderlijk, (3) de impact van het moment van antibiotica toediening op de ontwikkeling van IBD en (4) de rol van verschillende antibioticaklassen op de ontwikkeling van IBD.

“Blootstelling aan antibiotica ging gepaard met een verhoogd risico op IBD in vergelijking met geen blootstelling aan antibiotica voor alle leeftijdsgroepen…”

Blootstelling aan antibiotica ging gepaard met een verhoogd risico op IBD in vergelijking met geen blootstelling aan antibiotica voor alle leeftijdsgroepen, hoewel dit het hoogst was bij personen van 40-60 jaar en ≥60 jaar. Het hoogste risico op het ontwikkelen van IBD werd gezien 1-2 jaar na blootstelling aan antibiotica en na gebruik van antibioticaklassen die vaak worden voorgeschreven om gastro-intestinale infecties te behandelen, zoals metronidazol en ciprofloxacine.

Dit effect werd niet gezien bij nitrofurantoïne, een medicijn dat vaak wordt gebruikt bij blaasontstekingen en minder effect heeft op het maagdarm-kanaal. Het is dus van belang om onnodig antibiotica gebruik te mijden.

Bron: Faye A et al. Antibiotic use as a risk factor for inflammatory bowel disease across the ages: a population-based cohort study. Gut January 9, 2023

Lees ook: