volkorenproducten

Gluten lijken niet de enige oorzaak te zijn bij niet-coeliakie gluten sensitiviteit

Het eten van gluten kan klachten veroorzaken bij mensen met coeliakie, een tarwe-allergie of niet-coeliakie gluten sensitiviteit (NCGS). Het verschil tussen deze drie aandoeningen is gebaseerd op de onderliggende (ontstekings)reactie.

Gluten zijn eiwitten die voornamelijk bestaan uit gliadine en glutenine. Als gluten worden afgebroken in de darm kan gliadine door de darmwand in het lichaam komen. Bij coeliakie worden bepaalde ontstekingscellen (CD4 T-cellen) geactiveerd die daarna andere ontstekingscellen stimuleren (B-cellen en andere T-cellen). De B-cellen maken antistoffen (IgG) en samen met de T-cellen beschadigen ze lichaamseigen cellen. Meestal zijn dit de cellen van de darmwand waardoor de meest bekende symptomen van coeliakie ontstaan, zoals buikpijn, diarree of obstipatie, opgeblazen gevoel en misselijkheid. Ze kunnen echter ook tegen andere lichaamseigen cellen gericht zijn, zoals de cellen van de gewrichten en van de huid. Een langdurige ontstekingsreactie, waarbij de darmvlokken op de darmwand steeds meer beschadigd raken, kan uiteindelijk resulteren in een verminderde opname van voedingsstoffen en kan daardoor resulteren in gewichtsverlies en een tekort aan voedingsstoffen.

In het geval van een tarwe-allergie worden andere antistoffen door de B-cellen gemaakt, namelijk IgE antistoffen. Deze antistoffen activeren mestcellen die verschillende stofjes aanmaken waaronder histamine. Dit resulteert in een allergische reactie direct na het eten van tarwe en gaat meestal gepaard met jeuk, misselijk, astmaklachten, gezwollen tong of lippen of zelfs een levensbedreigende anafylactische reactie. Het onderliggende mechanisme bij NCGS is niet bekend. De diagnose NCGS wordt gesteld indien er symptomen ontstaan na het eten van gluten en de klachten verminderen bij een glutenvrij dieet waarbij coeliakie en tarwe-allergie zijn uitgesloten.

In recent onderzoek in Philadelphia is gekeken wat de invloed is van gluten op buikklachten bij mensen met NCGS. Hieraan deden 30 mensen met NCGS mee en 45 zonder NCGS. Iedereen moest gedurende een maand strikt glutenvrij eten en daarbij elke dag een capsule nemen waarvan ze niet wisten wat erin zat. De capsule bevatte de eerste week een placebo, de tweede week gluten (een lage dosis van 0,5 gram of een hoge dosis van 2 gram) en de laatste twee weken weer een placebo. Het bleek dat mensen met NCGS gedurende het onderzoek meer klachten hadden vergeleken met mensen zonder NCGS. Dit was echter onafhankelijk van het eten van gluten, dus er was geen verergering van de klachten bij het eten van gluten bij zowel mensen met als zonder NCGS. Al met al bleken gluten geen effect te hebben op de symptomen die mensen met NCGS ervaren. Twee kanttekeningen moet hierbij wel worden gemaakt. Ten eerste deden in dit onderzoek mensen mee met zelf-gediagnosticeerde NCGS, wat betekent dat ze voorafgaand aan het onderzoek niet gezien en beoordeeld zijn door een arts. Bovendien zijn symptomen een subjectieve maat om te beoordelen of gluten wel of niet NCGS kan veroorzaken. In eerder onderzoek konden mensen met gediagnosticeerde coeliakie namelijk ook niet aangeven of de capsule wel of geen gluten bevatte gebaseerd op de symptomen die ze ervaarden.

“Al met al bleken gluten geen effect te hebben op de symptomen die mensen met NCGS ervaren.”

Dit onderzoek draagt bij aan de vraag of gluten wel de echte veroorzaker is bij het ontstaan van de klachten bij mensen met NCGS. Op het moment wordt veel onderzoek gedaan naar de oorzaak van NCGS en er zijn een heleboel tegenstrijdige uitkomsten. Het lijkt erop dat gluten een minder belangrijke plaats inneemt als oorzaak van NCGS en andere factoren krijgen steeds meer de aandacht, zoals fermenteerbare oligo-, di- en monosaccharide en polyolen (FODMAPs, verzameling van verschillende koolhydraten) en amylase-trypsine remmers (ATIs, bepaalde eiwitten in tarwe). Om één of meerdere oorzaken te benoemen voor NCGS is echter nog veel meer onderzoek nodig.

Bron: Moleski SM, Shah A, Durney P, Matthews M, Kaushal G, Smith C, Koons KC, Rubin E, Casey P, Miller R, Miller C, Jawairia M, Hasan A, DiMarino AJ. Symptoms of gluten ingestion in patients with non-celiac gluten sensitivity: A randomized clinical trial. Nutrition. 2021 Jan;81:110944.

Lees ook: